Private meerwaarden op aandelen voortaan netto belastbaar

Meerwaarden op aandelen worden momenteel enkel belast als divers inkomen wanneer ze voortkomen uit transacties die niet binnen het normale beheer van privévermogen vallen. In dat geval zijn ze afzonderlijk belastbaar tegen een tarief van 33%, verhoogd met gemeentebelasting. Het Grondwettelijk Hof (21 september 2023) oordeelde over de vraag of deze belasting moet worden berekend op het brutobedrag of het nettobedrag; d.i. na aftrek van kosten.  

Achtergrond

Voorheen werden alle winsten en baten uit abnormaal beheer van privévermogen, inclusief meerwaarden op aandelen, belast als divers inkomen volgens artikel 90, eerste lid, 1° WIB92. Volgens artikel 97 §1 WIB92 waren deze inkomsten echter slechts belastbaar na aftrek van kosten, en volgens artikel 103 §1 WIB92 mochten verliezen uit aandelentransacties van de vijf voorgaande jaren worden verrekend.

Sinds de invoering van de wet van 11 december 2008, die de Europese Fusierichtlijn implementeerde, werden meerwaarden op aandelen gerealiseerd buiten het normaal beheer overgeheveld naar artikel 90, lid 1, 9°, eerste streepje WIB92. In de voorbereidende stukken werd benadrukt dat de nieuwe wetgeving geen extra belastbare materie moest creëren. Toch werden de regels voor kostenaftrek en verliesverrekening niet aangepast met verwijzing naar de artikelen 97 en 103. Dit leidde ertoe dat bedoelde meerwaarden voortaan zonder aftrek van kosten of verliezen belast werden.  

Het oordeel van het Grondwettelijk Hof

De rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen legde het Grondwettelijk Hof de vraag voor of het verschil in behandeling tussen meerwaarden en andere winsten of baten uit abnormaal beheer van privévermogen niet in strijd is met het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel.

Volgens het Hof mag een verschil in behandeling alleen als het objectief en redelijk verantwoord is. De Belgische Staat verdedigde dat meerwaarden op aandelen voortkomen uit passieve activiteiten waarvoor geen kosten noodzakelijk zijn, terwijl andere winsten en baten meestal gepaard gaan met kosten of investeringen. Het Hof verwierp dit argument en oordeelde dat ook bij meerwaarden op aandelen kosten kunnen optreden. Het uitsluiten van kostenaftrek was volgens het Hof dan ook niet gerechtvaardigd.

In een arrest van 21 september 2023 stelde het Hof dat de kostenaftrek van artikel 97, §1 WIB92 ook moet gelden voor meerwaarden op aandelen uit abnormaal beheer van privévermogen, zoals bedoeld in artikel 90, eerste lid, 9°, eerste streepje. Hiermee zijn dergelijke meerwaarden voortaan netto belastbaar.

Gevolgen van het arrest

Dankzij dit arrest kunnen belastingplichtigen voortaan kosten (zoals erelonen van advocaten en makelaars) aftrekken van belastbare meerwaarden op aandelen. Het arrest van het Grondwettelijk Hof vormt een nieuw feit dat kan leiden tot een ambtshalve ontheffing van overbelasting. Belastingplichtigen die eerder belast werden op het brutobedrag van meerwaarden kunnen een ontheffing aanvragen voor het niet in aftrek nemen van kosten of verliezen. Dit verzoek moet worden ingediend binnen vijf jaar vanaf 1 januari van het jaar waarin de belasting werd gevestigd.

© CERTIFISC – Auteur: Jorn Peyskens

DISCLAIMER Dit artikel werd gepubliceerd/voor het laatst gewijzigd op 24/01/2025 en werd opgesteld conform de op dat moment geldende wetgeving, rechtspraak, rechtsleer en interpretaties.
Sinds voormelde datum kunnen er zich wijzigingen voordoen waardoor dit artikel verouderde informatie kan bevatten.