Onbeslagbaarheid van de gezinswoning van zelfstandigen

Om te voorkomen dat schuldeisers beslag kunnen leggen op de gezinswoning van een zelfstandige, kan deze onbeslagbaar verklaard laten worden via een notariële verklaring.

• Principe
• Gezinswoning en gebruik
• Gemengd gebruik
• Soorten schulden

Principe

Elke zelfstandige kan de gezinswoning onbeslagbaar laten verklaren. Er wordt hierbij geen onderscheid gemaakt of er sprake is van vrije beroepers, bestuurders, hoofdberoep, bijberoep of een zelfstandige activiteit na pensionering.

De verklaring moet gebeuren voor de notaris en bevat een gedetailleerde beschrijving van de woning en vermelding van de eigen, gemeenschappelijke of onverdeelde rechten. Indien de zelfstandige gehuwd is, is de instemming van de echtgenoot vereist ongeacht het huwelijksstelsel.

De bescherming eindigt enkel bij overlijden van de zelfstandige. Hierdoor blijven de erfgenamen bescherming genieten t.a.v. vroegere schulden. Er komt dus geen einde aan de bescherming bij scheiding, verandering van zelfstandige activiteit, verlies van hoedanigheid van zelfstandige of faillissement.

Indien er afstand wenst gedaan te worden van de onbeslagbaarheid, dient er opnieuw naar de notaris te worden gegaan.

Gezinswoning en gebruik

Onder gezinswoning wordt de hoofverblijfplaats (vaak het domicilieadres) verstaan waardoor bijvoorbeeld een tweede verblijf niet in aanmerking komt.

Daarbij zijn er ook nog enkele bijzonderheden van toepassing:

• In geval de zelfstandige de woning in onverdeeldheid bezit omdat de echtgenoot de andere helft bezit, heeft de onbeslagbaarheid enkel betrekking op het aandeel van de zelfstandige.
• Bij opsplitsing vruchtgebruik en blote eigendom is een gelijkaardige regeling van toepassing zoals wanneer de zelfstandige de blote eigendom bezit en de vennootschap het vruchtgebruik.
• In geval van gemend gebruik dient de notariële verklaringsakte duidelijk het onderscheid te vermelden tussen het woon- en beroepsgedeelte. Wanneer de woning voor minder dan 30% beroepsmatig wordt gebruikt, geniet de volledige woning bescherming. Wanneer het beroepsgedeelte meer dan 30% bedraagt, dan beslaat de onbeslagbaarheid enkel het woongedeelte van de gezinswoning.

Soorten schulden

De gezinswoning zal enkel bescherming bieden t.a.v. schulden m.b.t. de professionele activiteit van de zelfstandige, dus de beroepsschulden (waaronder ook fiscale en sociale schulden). Gemengde schulden, dus schulden die ook deels privé zijn, schulden als gevolg van een (beroepsmatig) misdrijf en schuldvorderingen op basis van een kennelijke bestuursfout die heeft bijgedragen tot faillissement vallen niet onder het toepassingsgebied.

© CERTIFISC – Auteur: Jorn Peyskens