De zorgvolmacht anno 2023

Nadenken over de nalatenschap? Er worden meer en meer zorgvolmachten afgesloten in ons land. Een zorgvolmacht biedt naast gemoedsrust ook enkele praktische voordelen. Vanaf 1 januari 2023 werd ook een vast ereloon van de notaris vastgelegd voor de zorgvolmacht.

• Wat is een zorgvolmacht?
• Hoe kan een zorgvolmacht worden afgesloten?
• Wat kan worden geregeld in een zorgvolmacht?
• Wat indien er geen zorgvolmacht werd opgemaakt?

Wat is een zorgvolmacht?

Met de zorgvolmacht kan proactief toestemming gegeven worden aan één of meerdere personen om de persoonlijke belangen te behartigen en/of het vermogen te beheren op het moment dat de lastgever wilsonbekwaam is geworden zoals bijvoorbeeld bij dementie of coma.

Hoe kan een zorgvolmacht worden afgesloten?

Een zorgvolmacht moet schriftelijk worden opgemaakt op het moment dat de persoon nog bekwaam is en deze dus volledig de gevolgen van de volmacht begrijpt.

Er kan in de zorgvolmacht bepaald worden vanaf wanneer deze in werking treedt. Zo kan de volmacht onmiddellijk ingaan (bijvoorbeeld wegens moeilijke mobiliteit van de lastgever), maar kan deze tevens pas in werking treden op het moment dat de lastgever wilsonbekwaam is geworden. De volmacht kan specifiëren hoe deze onbekwaamheid moet worden vastgesteld, bijvoorbeeld door middel van medische verslagen opgesteld door twee artsen. Dit kan strenger of minder formeel zijn, afhankelijk van de afspraken die worden gemaakt.

Een zorgvolmacht moet geregistreerd worden in het Centraal Register van de Lastgevingsovereenkomsten (CRL), zoniet heeft deze geen uitwerking. De registratie kan gebeuren via een notaris of via de Griffie van het vredegerecht.

De zorgvolmacht kan zowel onderhands als notarieel worden opgesteld. Indien de lasthebber handelingen moet stellen waarvoor de tussenkomst van een notaris vereist is (bv. een schenking of een aan- of verkoop van een onroerend goed), moet de zorgvolmacht opgenomen zijn in een notariële akte.

Wat kan worden geregeld in een zorgvolmacht?

De zorgvolmacht bepaalt welke bevoegdheden en taken worden toegewezen aan de lasthebber of lasthebbers. Er kunnen zowel beslissingen rond het vermogen, alsook persoonlijke beslissingen worden opgenomen.

• Beslissingen rond het vermogen: zowel daden van beheer (verhuren van onroerend goed, uitvoeren van betalingen, beleggen van inkomsten,...) als daden van beschikking (aan- of verkoop van een onroerend goed, schenkingen,…)
• Persoonlijke beslissingen: wensen omtrent de woonplaats, de voorkeur van woonzorgcentrum, keuze van arts,…

Het is hierbij belangrijk dat zo duidelijk en volledig mogelijk wordt omschreven welke handelingen in naam van de lastgever mogen worden uitgevoerd.

Indien er meerdere lasthebbers worden aangesteld, moet ook worden aangegeven of deze afzonderlijke of samen optreden. De bevoegdheden kunnen namelijk ook onder verschillende personen worden verdeeld. Zo zou u perfect kunnen stipuleren dat het beheer van het roerend vermogen toekomt aan uw eerste kind en het beheer van uw onroerend vermogen aan uw ander kind. De partner kan bijvoorbeeld de instructie worden gegeven de stemrechten van de aandelen in de familiale vennootschap uit te oefenen. Voor beslissingen met een grotere impact op het vermogen is het raadzaam om modaliteiten op te nemen, zoals bv. dat de handtekening van alle lasthebbers is vereist of dat er een akkoord van andere personen nodig is.

U kunt in de zorgvolmacht ook een opvolgend lasthebber aanduiden, voor het geval de oorspronkelijke lasthebber zelf niet langer in staat is zijn opdracht als lasthebber uit te oefenen of zijn opdracht niet langer wil uitoefenen. Vaak wordt de partner aangeduid als lasthebber en de kinderen als opvolgend lasthebber.
De lasthebber heeft wel de verantwoordelijkheid om te handelen volgens de instructies die u heeft opgenomen in de zorgvolmacht. Hij of zij moet ter goeder trouw handelen en altijd het belang van de lastgever vooropstellen. De lasthebber dient de lastgever tevens zoveel mogelijk te betrekken bij deze beslissingen (in verhouding tot zijn begripsvermogen) en moet minstens één keer per jaar overleg hebben met de lastgever.

Bestuur van de vennootschap

Vooral in een éénpersoons-BV met één aandeelhouder-bestuurder, kan de plotse handelingsonbekwaamheid leiden tot problemen met betrekking tot het beheer van de vennootschap (betalingen, beheer van de rekeningen, uitvoeren van overeenkomsten, beslissingen nemen voor de vennootschap, vertegenwoordiging van de vennootschap, …). Een zorgvolmacht kan hiervoor een oplossing bieden. De gevolmachtigde lasthebber kan wel geen bestuursfunctie waarnemen, daar de aanstelling van een bestuurder van een vennootschap toekomt aan de algemene vergadering en een intuitu personae karakter heeft. De gevolmachtigde lasthebber kan – indien dit niet is uitgesloten in de zorgvolmacht – wel de stemrechten verbonden aan de aandelen uitoefenen en zo een nieuwe bestuurder benoemen die wordt belast met het beheer van de vennootschap.

Wat indien er geen zorgvolmacht werd opgemaakt?

Indien geen zorgvolmacht werd opgemaakt, zal in het geval van wilsonbekwaamheid een bewindvoerder worden aangesteld door de vrederechter om het vermogen te beheren onder zijn toezicht. Deze persoon kan een familielid zijn, maar ook evengoed een derde, zoals bv. een advocaat. Een nadeel van de bewindvoering is dat de mogelijkheden op het vlak van successieplanning uiterst worden beperkt gezien er steeds akkoord moet worden gevraagd van de rechter. Met een zorgvolmacht zal de lasthebber zelf kunnen handelen, zonder voorafgaande toestemming.
 

© CERTIFISC – Auteur: Jorn Peyskens