Is het einde van de creatieve ontsnappingsroute auteursrechten in zicht?

Het fiscale systeem van auteursrechten werd in 2008 in het leven geroepen, toen vooral voor artiesten die een werk creëren over meerdere jaren heen. Ondertussen wordt het systeem al in heel wat verschillende sectoren toegepast. De aangiften auteursrecht in de personenbelasting zijn de laatste 10 jaar vertienvoudigd. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem wil nu het toepassingsgebied van de auteursrechten opnieuw definiëren.

• Het creatief werk van auteurs wordt beschermd tegen kopiëren dankzij het auteursrecht, het toepassingsgebied ervan is door de jaren heen veel ruimer geworden.
• Inkomsten uit auteursrechten worden door de fiscus als een roerend inkomen beschouwd. Hierop moet 15% roerende voorheffing worden betaald en slechts een deel van de ontvangen auteursrechten worden belast.
• Er zijn nog geen concrete gevolgen, maar de vermelding van Minister van Financiën Vincent Van Peteghem in het fraudeplan doet vermoeden dat de minister het toepassingsgebied opnieuw wil definiëren en dus verkleinen.

Wat zijn auteursrechten?

Het creatief werk van auteurs wordt beschermd tegen bijvoorbeeld het kopiëren of namaken zonder toestemming. Hierbij wordt meteen gedacht aan literatuur, kunst of muziek, maar de wettelijke definitie is veel ruimer.

Zodra er sprake is van “originaliteit” valt een werk onder auteursrechtelijke bescherming, daardoor kan het dus ook om bijvoorbeeld software of een marketingcampagne gaan.

Een auteur die iets met auteursrechtelijke bescherming creëert, zal de rechten in de praktijk vaak overdragen. Een klassiek voorbeeld is de schrijver die zijn publicatierechten van een boek verkoopt aan een uitgeverij.
In de praktijk gaat het vaak over werknemers die de rechten op het door hen ontwikkelde werk (denk aan de softwareapplicatie of marketingcampagne) overdragen aan de werkgever. Hiervoor krijgt de werknemer op zijn beurt een vergoeding voor de auteursrechten van de werkgever.

Auteursrechten worden vaak toegepast in volgende sectoren:

• IT-sector: de ontwikkeling van softwareprogramma’s valt onder de bescherming van het auteursrecht. Het kan hierbij gaan om IT-consultancy (software op maat) of om softwareontwikkeling voor applicaties, platformen,… Opgelet! Niet alle IT-toepassingen worden als creatief werk gezien (bv. Excel-applicaties die door mensen binnen een bepaalde sector gebruikt worden).
• Architectuur: architecten moeten de originaliteit van het bouwwerk kunnen aantonen om beroep te kunnen doen op auteursrecht.
• Reclamesector: het creëren van content voor marketingcampagnes en het grafisch ontwerp krijgen auteursrechtelijke bescherming. Daartegenover staat het opstellen van projectfiches met tekst en foto’s van gerealiseerde projecten of het uitschrijven van bepaalde handleidingen over het bedrijfsproces van klanten. Beiden zijn volgens de rulingcommissie een weergave van de werkelijkheid, waar dus geen originaliteit aan te pas komt.
• Journalistiek: het zorgde in het verleden voor heel wat discussies tussen de fiscus en de zelfstandige journalisten, maar ondertussen worden persartikels en –foto’s auteursrechtelijk beschermd. De originaliteit blijft hierbij wel doorslaggevend.

Wat is het fiscale voordeel van auteursrechten?

De fiscus beschouwt inkomsten uit auteursrechten als een roerend inkomen. Hierop moet 15% roerende voorheffing (exclusief gemeentebelastingen) worden betaald.

Daarbovenop wordt niet het volledige bedrag van de ontvangen auteursrechten belast. De werkelijke of de forfaitaire kosten mogen namelijk worden afgetrokken van de inkomsten.

Een klein overzicht voor inkomsten 2021:

• 0,00 euro - 16.680,00 euro: 50% forfaitaire aftrek beroepskosten
• 16.680,00 euro – 33.360,00 euro: 25% forfaitaire aftrek beroepskosten
• > 33.360,00 euro: geen recht op aftrek

Het fiscale voordeel geldt zowel voor werknemers als voor bedrijfsleiders en zelfstandigen.

Een volledig inkomen uit de overdracht aan auteursrechten wordt doorgaans niet aanvaard. Er werden door de rulingcommissie of de dienst voorafgaande beslissingen van de fiscus enkele beslissingen vastgelegd hieromtrent:

Werknemers

Er mag maximaal 22,5% van het brutoloon uitbetaald worden als vergoeding voor auteursrechten. Een loonpakket kan dus verdeeld worden in minimaal 77,5% “gewoon loon” en maximaal 22,5% vergoeding auteursrechten. De exacte percentages liggen niet vast en kunnen dus bepaald worden door factoren zoals de functie en het takenpakket van de werknemer.

Zelfstandigen en bedrijfsleiders

Voor zelfstandigen en bedrijfsleiders zijn er twee methodes: de omzetmethode en de financiële-enveloppemethode.

Bij de omzetmethode wordt een deel van de omzet van de vennootschap in de vorm van auteursrechten betaald aan de zaakvoerder(s). Dit uiteraard onder bepaalde vastgelegde voorwaarden.

Indien de financiële-enveloppemethode wordt gebruikt, wordt de bestaande verloning (inclusief voordelen alle aard) gebruikt als basis. Er wordt rekening gehouden met de creatieve tijdsbesteding om het bedrag aan auteursrechten te bepalen.

In beide gevallen wordt zoals bij werknemers een specifiek bedrag of percentage bepaald op basis van de uitgevoerde taken en functie.

Waarom wordt het toepassingsgebied mogelijks verkleind?

Minister van Financiën Vincent Van Peteghem kondigde in zijn plan tegen fiscale en sociale fraude aan dat hij de misbruiken met vergoedingen via auteursrechten wil aanpakken.

Er zijn nog geen concrete gevolgen, maar de vermelding in het fraudeplan doet vermoeden dat de minister het toepassingsgebied opnieuw wil definiëren en dus verkleinen.

Het fiscaal systeem van auteursrechten werd in 2008 in het leven geroepen voor artiesten die over meerdere jaren een werk creëren. Tegenwoordig is het toepassingsgebied veel ruimer geworden en verliest het auteursrecht vaak zijn oorspronkelijke bedoeling.

Bepaalde ondernemingen gebruiken het auteursrecht namelijk vooral om loonpakketten te kunnen optimaliseren en op basis hiervan mensen aan te trekken. In de tekst van het fraudeplan werd alvast opgenomen dat beroepsinkomsten die geen werkelijke creatie zijn van artistieke werken, niet meer in aanmerking zullen komen.

 

© CERTIFISC – Auteur: Jorn Peyskens