Wanneer is het verlaagd tarief voor de erfbelasting bij familiale bedrijven van toepassing?

Gepost op 22 januari 2021 in Algemeen

Wanneer iemand bezittingen van een overledene erft, moet die persoon erfbelasting betalen op de waarde van die goederen. Om de opvolging van familiebedrijven te stimuleren, heeft de Vlaamse overheid in een apart erfregime voorzien wat betreft familiale ondernemingen en vennootschappen. Zo is er onder bepaalde voorwaarden een verlaagd tarief van toepassing.

Stemrechten van de vennootschap moeten op het ogenblik van het overlijden in ‘’familiaal bezit’’ zijn, er zijn 3 verschillende mogelijkheden.
Vennootschappen zonder reële economische activiteit kunnen niet aan het verlaagd tarief vererfd worden.
Om in aanmerking te komen voor het gunstregime, moet de erfgenaam verwant zijn met de erflater.
De erfgenaam moet gedurende 3 jaar na het overlijden zorgen dat aan bepaalde voorwaarden voldaan blijft. De voorwaarden verschillen voor eenmanszaken en vennootschappen

Wat zijn de participatievoorwaarden?

Een belangrijke voorwaarde voor het gunstregime is dat de stemrechten van de vennootschap op het ogenblik van het overlijden in ‘’familiaal bezit’’ moeten zijn. Gelet op het feit dat er in de nieuwe vennootschapswetgeving heel wat mogelijkheden zijn wat betreft stemrechten (één stemrecht per aandeel, meerdere stemrechtrechten per aandeel, aandelen zonder stemrecht, …), schuift de wetgever volgende 3 mogelijkheden naar voren:

De erflater bezit aandelen (in volle eigendom) die minstens 50% van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen
De erflater bezit aandelen (in volle eigendom) die minstens 30% van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen en hij bezit samen met één andere aandeelhouder aandelen in volle eigendom die 70 % van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen
De erflater bezit aandelen (in volle eigendom) die minstens 30% van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen en hij bezit samen met twee andere aandeelhouders aandelen in volle eigendom die 90 % van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen

In het geval van een eenmanszaak, is de voorwaarde dat de erflater de goederen die hij wenst na te laten beroepsmatig geïnvesteerd moet hebben.

Reële economische activiteit nodig

Vennootschappen zonder enige reële economische activiteit kunnen niet aan het verlaagd tarief vererfd worden.

De wetgever stelt dat er geen reële economische activiteit is wanneer tegelijkertijd:

de bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen (code 62 van de resultatenrekening) een percentage gelijk of lager dan 1,50% uitmaken van de totale activa (code 20/58 van de balans);
de terreinen en gebouwen (code 22 van de balans) meer dan 50% uitmaken van het totaal actief (code 20/58 van de balans).

Daarnaast kunnen onroerende goederen die hoofdzakelijk bestemd of aangewend zijn voor bewoning niet overgedragen worden aan het gunsttarief.

Welk (verlaagd) tarief is van toepassing?

Het verlaagd tarief voor familiale vennootschappen is niet zomaar voor iedereen van toepassing. Om in aanmerking te komen voor het gunstregime, moet de erfgenaam verwant zijn met de erflater.

In geval van een erfenis in rechte lijn of tussen partners, betaalt de erfgenaam 3% erfbelasting op de nettowaarde van het familiebedrijf. In het geval van een feitelijk samenwonende partner, kan dit verlaagd tarief enkel worden toegepast als de samenwoning (met een gemeenschappelijke huishouding) al minstens drie jaar ononderbroken bestaat op datum van het overlijden.

In de andere gevallen betaalt de erfgenaam 7% op de nettowaarde van het bedrijf.

Beide gevallen zijn duidelijk heel wat voordeliger dan de normale progressieve tarieven, die in sommige gevallen tot zelfs 55 % kunnen oplopen.

Welke voorwaarden zijn er na het overlijden?

De erfgenaam moet gedurende 3 jaar na het overlijden zorgen dat aan bepaalde voorwaarden voldaan blijft.

Voor een eenmanszaak gelden volgende voorwaarden:

De erfgenaam dient de eenmanszaak nog 3 jaar na het overlijden verder te zetten.
Het vastgoed van de onderneming dat aan het verminderde tarief overgedragen werd, mag niet hoofdzakelijk als woning gebruikt worden.

Voor een vennootschap gelden volgende voorwaarden:

De activiteit dient ononderbroken behouden te blijven en er dient door de vennootschap elk boekjaar een jaarrekening te worden neergelegd.
De vennootschap mag geen vennootschap zonder reële economische activiteit worden.
Het kapitaal mag niet dalen door uitkeringen of terugbetalingen. In vennootschapsvormen zonder kapitaal, bijvoorbeeld de BV en de CV, mag het eigen vermogen niet dalen door uitkeringen of terugbetalingen.
De vennootschap dient haar maatschappelijke zetel binnen de EER te behouden.

Indien de Vlaamse Belastingdienst na verloop van 3 jaar vaststelt dat niet aan deze voorwaarden is voldaan, vervalt het gunstig tarief en zullen aldus de normale tarieven toegepast worden.

Indien de erfgenaam zelf vaststelt dat niet langer voldaan is aan bovenstaande voorwaarden binnen de periode van 3 jaar, kan hij dit zelf melden aan de Vlaamse Belastingdienst. Ook in dit geval zullen aldus de normale tarieven toegepast worden.

Hoe vraag ik het verlaagd tarief aan?

De toepassing van het verlaagd tarief moet uitdrukkelijk aangevraagd worden. Dit kan via een (elektronisch) formulier, terug te vinden op de website van de Vlaamse overheid via deze link.

« Terug naar overzicht