CORONA UPDATE - Overbruggingsrecht voor zelfstandigen (maart 2020)

Zelfstandigen die hun activiteit moeten onderbreken ingevolge het coronavirus, zonder dat ze zelf effectief ziek zijn, kunnen beroep doen op het overbruggingsrecht.

Soorten uitkeringen overbruggingsrecht

Volledige uitkering

Zelfstandigen in hoofdberoep en meewerkende echtgenoten (aangesloten in het maxi-statuut) met hun hoofdverblijfplaats in België komen in aanmerking voor de volledige uitkering overbruggingsrecht.
De startdatum van de ondernemer speelt hierbij geen rol en zowel eenmanszaken als bedrijfsleiders komen in aanmerking.

Zelfstandigen in bijberoep kunnen tevens genieten van het volledige overbruggingsrecht mits zij door de hoogte van hun inkomen dezelfde sociale bijdragen moeten betalen als een zelfstandige in hoofdberoep.
Het feit dat zij daarnaast ook een uitkering tijdelijke werkloosheid genieten, belet het recht op overbruggingsrecht niet.

Het corona-overbruggingsrecht kan wel met een beperkte werknemersactiviteit gecombineerd worden, mits je gemiddeld minder dan halftijds werkt (in een 38-urenweek is dit minder dan 235 uren op kwartaalbasis).

De volledige uitkering overbruggingsrecht wordt als een vervangingsinkomen beschouwd en kan dus niet worden gecombineerd met een andere uitkering. 

Een overzicht van wie in aanmerking komt voor de volledige uitkering:

• Zelfstandigen in hoofdberoep
• Primostarters (vóór 1 april 2020)
• Meewerkende echtgenoten in maxi-statuut
• Zelfstandigen in bijberoep die de minimumbijdragen van een zelfstandige in hoofdberoep betalen 
• Gepensioneerden met overlevingspensioen (vóór pensioenleeftijd) die sociale bijdragen in hoofdberoep betalen
• Student-zelfstandigen die de minimumbijdragen van een zelfstandige in hoofdberoep betalen
• Zelfstandigen met gelijkstelling bijberoep (artikel 37) die minstens de minimumbijdragen in hoofdberoep betalen

Starters vanaf 1 april of later komen NIET in aanmerking voor overbruggingsrecht. Dit geldt ook voor retro-actieve aansluitingen.

Halve uitkering

Ook zelfstandigen in bijberoep en actieve gepensioneerde zelfstandigen kunnen genieten van het overbruggingsrecht. Zij kunnen een halve uitkering ontvangen indien ze aan de voorwaarden voldoen.

UPDATE Aanvankelijk konden zelfstandigen in bijberoep die in 2018 of later gestart zijn of een te laag inkomen hadden in 2017 geen overbruggingsrecht genieten. Deze voorwaarden werden aangepast en nu is het ook mogelijk om van de uitkering te genieten wanneer de zelfstandige in bijberoep kan aantonen dat het definitief beroepsinkomen in 2020 hoger is dan €6.996,89.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen starters en gevestigde zelfstandigen.

Minder dan 3 jaar zelfstandige in bijberoep (starter)

Het sociaal verzekeringsfonds heeft het definitieve inkomen als zelfstandige van het jaar 2020 nodig. Dit cijfer geeft de FOD Financiën pas over 2 jaar door aan het sociaal verzekeringsfonds. Hierdoor zal de starter pas in 2022 de uitkering kunnen ontvangen.

Eens het definitieve inkomen gekend is zijn er drie mogelijke situaties:

1. Het inkomen van 2020 is lager dan €6.996,89 = geen recht op overbruggingsrecht
2. Het inkomen van 2020 ligt tussen €6.996,89 en €13.993,78 = recht op een halve uitkering
3. Het inkomen van 2020 is hoger dan €13.993,78 = recht op een volledige uitkering

Langer dan 3 jaar zelfstandige in bijberoep (gevestigde zelfstandige)

Er wordt eerst en vooral gecontroleerd of de gevestigde zelfstandige nu al recht heeft op een uitkering. Dit is afhankelijk van het inkomen waarop de voorlopige sociale bijdragen werden berekend, m.a.w. het inkomen van 3 jaar terug.

1. Het inkomen van 2017 is lager dan €6.996,89 = momenteel geen recht op overbruggingsrecht
2. Het inkomen van 2017 ligt tussen €6.996,89 en €13.993,78 = recht op een halve uitkering
3. Het inkomen van 2017 is hoger dan €13.993,78 = recht op een volledige uitkering

De halve uitkering overbruggingsrecht kan gecombineerd worden met andere uitkeringen. 

Een concreet voorbeeld: de zelfstandige in bijberoep heeft reeds een tijdelijke werkloosheidsuitkering voor de maanden maart en april 2020. Indien deze zelfstandige voldoet aan de voorwaarden, kan hij ook van de uitkering overbruggingsrecht genieten in maart en april (maximaal een halve uitkering). Ondanks het feit dat hij al van de tijdelijke werkloosheidsuitkering geniet, kan hij dus ook een halve uitkering overbruggingsrecht aanvragen.
Hetzelfde geldt voor een zelfstandige in bijberoep die reeds van een pensioen geniet.

Het overbruggingsrecht (zowel de volledige als de halve uitkering) kan gecombineerd worden met de hinderpremie en met de vrijstelling van sociale bijdragen wegens tijdelijke financiële moeilijkheden.

Lees ook: Heb ik recht op een hinderpremie als ik mijn zaak verplicht moet sluiten omwille van het coronavirus? en Federale steunmaatregelen inzake sociale bijdragen van zelfstandigen

Wanneer heb je recht op het overbruggingsrecht?

De zelfstandige die aan bovenstaande voorwaarden voldoet, heeft recht op een uitkering overbruggingsrecht indien deze:

• in de horeca werkt (ook wanneer deze niet helemaal gesloten is en wel nog afhaalmaaltijden aanbiedt, bij mensen thuis levert of het hotel open blijft);
• in een andere sector werkt met een verplichte volledige of gedeeltelijke sluiting;
• in de bouwsector werkt (ook wanneer deze zijn activiteiten verderzet);
• door het coronavirus zijn/haar activiteiten minstens zeven dagen onderbreekt (bijvoorbeeld omdat deze te weinig klanten heeft of uit voorzorg).

Lees ook: 'Kan ik beroep doen op het overbruggingsrecht wanneer ik mijn activiteiten (tijdelijk) moet stopzetten?' voor meer informatie met betrekking tot het overbruggingsrecht.

• Artsen-specialisten, zorgverleners, medische beroepen kunnen genieten van het overbruggingsrecht wanneer ze enkel tussenkomen voor de dringende en absoluut noodzakelijke gevallen.
• Ondernemingen die verplicht dienen te sluiten, kunnen een webshop uitbaten en toch genieten van het overbruggingsrecht.
• Ondernemingen die vrijwillig sluiten, mogen geen activiteiten hebben gedurende 7 opeenvolgende dagen. In dit geval kan het uitbaten van een webshop dus niet gecombineerd worden met het overbruggingsrecht.                
• Tijdens de onderbreking mogen bepaalde taken uitgevoerd worden, zoals beantwoorden van telefoons of e-mails, of andere taken die erop gericht zijn het voortbestaan van de onderneming te verzekeren.

Overbruggingsrecht in de bouwsector

Maart, april en mei 2020

De bouwsector wordt zwaar getroffen door de maatregelen in de strijd tegen het coronavirus. De verplichtingen rond social distancing worden dan ook streng gecontroleerd door het crisiscentrum, de inspectiediensten en de politie.

Dankzij de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid wordt de bouwsector voor de toekenning van het overbruggingsrecht vanaf maart 2020 beschouwd als een sector die verplicht moet sluiten.

Opgelet! Dit betekent NIET dat de bouwbedrijven daadwerkelijk verplicht moeten sluiten. Maar het betekent wel dat ze geen 7 opeenvolgende kalenderdagen dienen te sluiten om recht te hebben op het overbruggingsrecht.

Bedrijven in de bouwsector kunnen hun activiteiten dus verder zetten (rekening houdende met de regels rond social distancing) en het overbruggingsrecht aanvragen voor de maanden maart, april en mei indien zij ook voldoen aan de overige voorwaarden.

De maatregel geldt voor zelfstandigen die activiteiten verrichten onder het paritair comité van het bouwbedrijf (PC 124). Dit zijn bijvoorbeeld loodgieters, stukadoors, schilders, dakdekkers, …

Tuinaanleg en tuinonderhoud behoren tot het paritair comité van het tuinbouwbedrijf, zij vallen dus niet onder het paritair comité van de bouw. Als gevolg hebben zij geen automatisch recht op het overbruggingsrecht.

UPDATE juni 2020

Vanaf juni 2020 wordt de bouwsector niet langer beschouwd als een sector die verplicht moet sluiten. Indien de zelfstandige ook in juni het overbruggingsrecht wil genieten, zal hij wél 7 opeenvolgende kalenderdagen zijn activiteiten moeten stopzetten in de maand juni.

Er moet bovendien ook een nieuwe aanvraag ingediend worden, specifiek voor de maand juni.

(Gedeeltelijk) verplicht gesloten

De huidige regels gelden nog tot en met zondag 3 mei 2020. Wie in april verplicht gesloten was, krijgt dus ook in mei automatisch recht op het overbruggingsrecht. Het volstaat namelijk dat je minstens één kalenderdag (gedeeltelijk) verplicht gesloten was, om het recht voor de volledige maand te krijgen.

Enkel voor deze specifieke ondernemingen veranderde iets door deze wijziging:

• Krantenwinkels waren enkel in maart één dag verplicht gesloten. Voor de maanden april en mei heeft een krantenwinkel enkel recht op de overbruggingsuitkering als de winkel minstens zeven opeenvolgende kalenderdagen vrijwillig sluit.
• Tuincentra en doe-het-zelfzaken mogen sinds 17 april 2020 terug openen. Zij hebben in april dus automatisch nog recht op het overbruggingsrecht. Voor de maand mei hebben ze enkel recht op een uitkering wanneer de zaak in de loop van mei minstens zeven opeenvolgende kalenderdagen vrijwillig sluit.

Andere vandaag (gedeeltelijk) verplicht gesloten winkels of horecazaken en ondernemingen actief in de bouwsector hebben voor de maand mei automatisch recht op de overbruggingsuitkering.

(Gedeeltelijk) vrijwillig gesloten

Wie niet (gedeeltelijk) verplicht gesloten is, heeft ook voor de maand mei recht op de overbruggingsuitkering, op voorwaarde dat de onderneming zijn activiteiten minstens zeven opeenvolgende kalenderdagen vrijwillig onderbreekt.

Hoeveel bedraagt het uitkeringsbedrag?

Volledige uitkering overbruggingsrecht

De zelfstandige die actief is in de horeca of een andere sector met een verplichte volledige of gedeeltelijke sluiting, heeft zowel voor de maanden maart en april telkens recht op een uitkering van 1.291,69 euro (of 1.614,10 euro met gezinslast).

De zelfstandige die (uit voorzorg of omdat deze te weinig klanten heeft) uit eigen beweging voor minstens 7 opeenvolgende dagen de activiteiten onderbreekt, krijgt een uitkering van 1.291,69 euro (of 1.614,10 euro met gezinslast) voor ofwel maart, ofwel april, afhankelijk van in welke maand deze sluit. Indien deze beide maanden de activiteiten onderbreekt, zal deze voor zowel maart als april een uitkering overbruggingsrecht verkrijgen.

De uitkering van het overbruggingsrecht is niet belastingvrij. Er wordt wel géén bedrijfsvoorheffing ingehouden en het inkomen is niet onderworpen aan sociale bijdragen.

Halve uitkering overbruggingsrecht

Zelfstandigen in bijberoep of actieve gepensioneerde zelfstandigen krijgen een halve financiële uitkering van maximaal 645,85 euro (zonder gezinslast) of 807,05 euro (met gezinslast) per maand.

Opgelet! Dit zijn maximale bedragen waarop de zelfstandige in bijberoep of actieve gepensioneerde zelfstandige aanspraak kan maken. Indien hij/zij ook een vervangingsinkomen heeft, wordt de financiële uitkering mogelijk verminderd. De bruto-uitkering en het overbruggingsrecht mogen samen niet hoger zijn dan 1.614,10 euro per maand. Een cumulatie van de uitkering overbruggingsrecht met een vervangingsinkomen is in dit geval mogelijk.

Hoe moet het overbruggingsrecht worden aangevraagd?

Het overbruggingsrecht moet door de zelfstandige zelf worden aangevraagd bij het sociaal verzekeringsfonds via het vereenvoudigd aanvraagformulier. De meeste verzekeringsfondsen hebben ondertussen een online formulier, dat via hun website kan ingevuld worden.

De aanvraag moet ten laatste ingediend worden vóór het einde van het tweede kwartaal volgend op het kwartaal van de tijdelijke onderbreking door het coronavirus. Voor maart dient de aanvraag dus bijvoorbeeld ten laatste tegen 30/09/2020 te gebeuren, voor april tegen 31/12/2020.

UPDATE: De termijn van het overbruggingsrecht werd verlengd tot en met 31 augustus 2020. Het overbruggingsrecht wordt niet meer automatisch toegekend, maar moet opnieuw worden aangevraagd.
Dit geldt uiteraard enkel indien de zelfstandige zijn activiteiten tijdens de maanden juni, juli of augustus minstens 1 dag verplicht onderbreekt of minstens 7 opeenvolgende dagen vrijwillig onderbreekt.
Opgelet, voor de maanden juli en augustus kan het overbruggingsrecht op basis van vrijwillige onderbreking enkel verkregen worden mits met objectieve elementen kan worden aangetoond dat een sluiting genoodzaakt is door de coronacrisis.

Wens je meer informatie over dit onderwerp? Aarzel dan niet om ons te contacteren! Onze experts staan voor je klaar!

© CERTIFISC – Auteur: Jorn Peyskens