Wat met uw boekhouding en uw inschrijvingsrechten bij een kapitaalverhoging van een vennootschap?

• Samenstelling inschrijvingsrecht
• Verwerving inschrijvingsrecht
• Afzondering inschrijvingsrecht
• Formules voor bepaling kapitaalwaarde van inschrijvingsrechten
• Niet-genoteerde ondernemingen

De Commissie voor Boekhoudkundige Normen verduidelijkt in advies 2016/1 de gevolgen voor de boekhouding en uw inschrijvingsrechten bij een kapitaalverhoging van een vennootschap.

Inschrijvingsrecht is tweeledig

Het inschrijvingsrecht is het recht om, onder de vastgelegde uitgiftevoorwaarden, in te schrijven op nieuwe aandelen van een vennootschap wanneer die een kapitaalverhoging doorvoert. Wie een vastgesteld aantal aandelen bezit, heeft bijgevolg het eerste recht om in te schrijven bij de uitgifte van nieuwe aandelen.

De inschrijving van de nieuwe aandelen voor oude aandeelhouders is tweeledig:

• De eigenlijke inschrijvingsprijs (die aan de uitgevende vennootschap moet worden betaald)
• Het afgescheiden inschrijvingsrecht van de oude aandelen (dat de inschrijver zelf bezit of van andere houders van oude aandelen heeft gekocht).

De aankoopprijs en de aanschaffingsprijs

De aankoopprijs van deze rechten maakt samen met de inschrijvingsprijs integraal deel uit van de aanschaffingsprijs van de aandelen waarop is ingeschreven. De aankoopprijs vormt dus geen ‘bijkomende kosten’ en kan dus niet op die manier ten laste worden genomen in de resultatenrekening van het boekjaar waarin de aankoop gebeurde, zeker geen detail voor uw boekhouding.

Afzondering inschrijvingsrecht

Het voorkeurrecht dat verbonden is aan de bestaande aandelen vormt geen opbrengst van die aandelen, maar kapitaal. Deze invulling heeft enkele wezenlijke gevolgen voor de jaarrekening:

• Niet enkel de inschrijvingsprijs, maar ook de kapitaalwaarde van de oude aandelen, waarop het inschrijvingsrecht is overgedragen (de boekwaarde van het inschrijvingsrecht), maakt integraal deel uit van de aanschaffingswaarde van de nieuwe aandelen.
• De afzondering van het recht, met het oog op de uitoefening of de verkoop ervan, wordt ten belope van de waardeoverdracht van het oude effect op het inschrijvingsrecht uitgedrukt. Dit ten gevolge van de toekenning van een boekwaarde ten belope van hetzelfde bedrag aan het inschrijvingsrecht en de aanpassing van de boekwaarde van het oude effect.
• Wanneer het recht doorverkocht wordt, geeft de gerealiseerde kapitaalwaarde aanleiding tot een meer-of minderwaarde die in de resultatenrekening moet worden geboekt. Deze kapitaalwaarde, positief of negatief, heeft rechtstreekse gevolgen voor uw boekhouding.

Formules voor bepaling kapitaalwaarde van inschrijvingsrechten

Het komt er dus op aan de kapitaalwaarde te bepalen die bij de afzondering van het recht van de oude effecten wordt verondersteld overgedragen te zijn van het oude effect op het inschrijvingsrecht en die de boekwaarde van het recht uitmaakt.

Bij verkoop van een inschrijvingsrecht wordt de volgende formule gehanteerd (zie ook CBN-advies 139/1):

Boekwaarde van het oude effect x [verkoopprijs van het recht / (beurskoers van het effect ex-recht + verkoopprijs van het recht)]

De beurskoers van het effect ex-recht wordt op drie verschillende manieren berekend:

1. De koers van de dag waarop het recht wordt afgestaan; of
2. De eerste effectieve koers van het effect ex-recht; of
3. Een gemiddelde koers wanneer de rechten op verschillende tijdstippen werden verkocht.

Bij uitoefening van het inschrijvingsrecht door de houder van de oude aandelen is er geen complexiteit wanneer de methode van gewogen gemiddelde prijs wordt toegepast en de nieuwe effecten dezelfde rechten verkrijgen als de oude effecten.

Wanneer dit niet het geval is wordt de term “verkoopprijs van het recht” vervangen door “waarde van het recht”:

Boekwaarde van het oude effect x [waarde van het recht / (beurskoers van het effect ex-recht + waarde van het recht)]

Bij uitoefening van een recht ontstaat er geen resultaat dat als zodanig mag worden geboekt. Indien de verwerving van financieel vast actief in vreemde valuta is het evident deze te waarderen tegen de historische omrekeningskoers.

Niet-genoteerde ondernemingen

De onderneming moet voor de bepaling van de kapitaalwaarde een andere waardering toepassen indien het inschrijvingsrecht zelf niet genoteerd is of niet op een markt wordt verhandeld (bv. bij besloten vennootschappen). Deze regelgeving heeft duidelijk een andere impact op uw boekhouding.

Wie vragen heeft over de gevolgen voor de boekhouding bij kapitaalverhogingen kan steeds terecht bij de experts van Certifisc. Boekhoudkantoor Certifisc adviseert starters, ondernemers en zelfstandigen. Neem vrijblijvend contact op. 

Lees hier meer:

• Aangepaste regels voor de btw-aangifte van kleine ondernemingen: de klantenlisting
• Fiscaal advies: beloon uw werknemers met een poetsvrouw of tuinman
• Invloed van octrooi- of innovatieaftrek op vennootschapsbelasting