Wat is er gewijzigd aan de vrijwilligerswet?

Jaarlijks engageren ruim 1 miljoen Belgen zich vrijwillig voor een organisatie zonder winstoogmerk. De wet van 2005 over de rechten van vrijwilligers bood hen reeds een bescherming, maar in de praktijk waren er nog enkele interpretatieproblemen die zorgden voor onzekerheden.
De nieuwe wet van 1 maart 2019 beoogt deze gebreken weg te werken zodat de vrijwilliger en organisatie nog beter beschermd worden en sterker staan in hun statuut.

• Een vrijwilliger is elke natuurlijke persoon die zich vrijwillig en onbezoldigd inzet voor een organisatie die geen winst nastreeft.
• Vrijwilligers kunnen een vergoeding ontvangen voor de kosten die zij gemaakt hebben in het kader van de activiteit.
• Er kan een forfaitaire kostenvergoeding worden uitgekeerd van maximum € 34,71 per dag en € 1.388,40 per kalenderjaar. Reële kostenvergoedingen moeten aangetoond kunnen worden aan de hand van bewijskrachtige documenten. 
• De toegekende vergoedingen voor verplaatsingskosten mogen niet hoger zijn dan het bedrag dat voor werknemers wordt aanvaard, zijnde € 0,3573 per kilometer.
• De organisatie is verplicht zijn vrijwilligers voldoende te informeren over haar doel en activiteiten. Daarnaast moet de organisatie hem of haar wijzen op het beroepsgeheim en de discretieplicht.

Wat is vrijwilligerswerk?

Een vrijwilliger is elke natuurlijke persoon die zich vrijwillig en onbezoldigd inzet voor een organisatie die geen winst nastreeft.
In de praktijk ondervonden vrijwilligers met een bestuurstaak soms problemen met de overheidsdiensten die het vrijwillig karakter van hun activiteit aanvochten. De wet van 1 maart 2019 heeft daarom de definitie verder uitgewerkt en verduidelijkt dat de onbezoldigde mandataris van een organisatie (bijvoorbeeld een penningmeester) en het lid van het bestuursorgaan van een organisatie ook vrijwilligers kunnen zijn.

Kunnen vrijwilligers een vergoeding ontvangen?

Hoewel vrijwilligerswerk per definitie onbezoldigd is, kunnen vrijwilligers wel een vergoeding ontvangen voor de kosten die zij gemaakt hebben in het kader van die activiteit. De wet van 1 maart 2019 vervangt het woord ‘vergoeding’ door ‘kostenvergoeding’ om het onbezoldigd karakter van de activiteit te onderstrepen.
De vrijwilliger heeft hier echter niet automatisch recht op, de organisatie beslist zelf of zij de kosten van vrijwilligers vergoedt.
Ten gevolge van de nieuwe vrijwilligerswet zijn toegekende kostenvergoedingen nu ook beschermd tegen beslaglegging.

Op welke manieren kunnen kostenvergoedingen worden toegekend?

Er kan een forfaitaire kostenvergoeding worden uitgekeerd van maximum € 34,71 per dag en € 1.388,40 per kalenderjaar.
Voor bepaalde vrijwilligers wordt een verhoogde forfaitaire kostenvergoeding toegekend van € 2.549,90 per jaar. Vrijwilligers in de sportsector, vrijwilligers in dag- en nachtopvang van hulpbehoevende personen en vrijwilligers bij het niet-liggend ziekenvervoer komen hiervoor in aanmerking.
Occasionele geschenken zoals geschenken ter gelegenheid van Kerst, Pasen, Sinterklaas… worden niet in rekening genomen in de maximumbedragen voor forfaitaire kostenvergoedingen.

Wanneer het totale bedrag van de ontvangen kostenvergoedingen bovenstaande grenzen overschrijdt, spreekt men van een reële kostenvergoeding. Deze kosten moeten aangetoond kunnen worden aan de hand van bewijskrachtige documenten zoals bijvoorbeeld een treinticket of een kasbonnetje.

Hoeveel bedraagt de maximale kilometervergoeding?

De kilometervergoeding is een specifieke vorm van reële kostenvergoedingen. De wetgever streefde ernaar het bedrag van de verplaatsingskosten af te stemmen op dat van de ambtenaren. De toegekende kostenvergoedingen mogen voortaan niet hoger zijn dan het bedrag dat voor werknemers wordt aanvaard, zijnde € 0,3573 per kilometer.

Vrijwilligers mogen een forfaitaire kostenvergoeding combineren met een vergoeding voor reële vervoerskosten voor maximaal 2000 kilometer per jaar. Deze begrenzing geldt niet voor vrijwilligers die ‘regelmatig personenvervoer’ verrichten.

Wat houdt de uitgebreide informatieplicht van de organisatie in?

De nieuwe vrijwilligerswet heeft ook de informatieplicht voor organisaties die met vrijwilligers werken uitgebreid. De organisatie is verplicht zijn vrijwilligers voldoende te informeren over haar doel en activiteiten.
Voortaan moeten organisaties bovendien bepalen welke informatie onder het beroepsgeheim valt en de vrijwilliger hierover inlichten. Voorheen moest de vrijwilliger dit zelf bepalen. Daarnaast moet de organisatie de vrijwilliger informeren dat hij of zij gehouden is tot een discretieplicht.

Wens je meer informatie over dit onderwerp? Aarzel dan niet om ons te contacteren! Onze experts staan voor je klaar!